- Latković, 15.08.2018. 14:14
Kosovski mediji objavili su danas predlog sporazuma Beograda i Prištine o razgraničenju, na kome je, kako su naveli, radilo šest srpskih eksperata. Reč je o studiji koja je urađena uz podršku beogradskog Fonda za otvoreno društvo. Mediji na Kosovu fokusirali su se na jedan od tri scenarija koji se zapravo svodi na razmenu teritorija. Kosovu bi tako pripala opština Preševo, a Srbiji četiri severne opštine – Leposavić, Zvečan, Zubin Potok i severna Mitrovica.
Taj predlog deo je obimnog dokumenta pod nazivom “Ekonomski, demografski i socijalni efekti i različiti scenariji za normalizaciju odnosa Beograda i Prištine”. Pored scenarija za razmenu teritorija, pominju se još tri – scenarijo bez razmene teritorija, zatim scenario potpune implementacije Briselskog sporazuma iz 2013. godine, kao i scenario u kojem bi bio zadržan “status kvo”.
pročitajte i…
- NOVE PROVOKACIJE Tači: “Da se ujedinimo oko pripajanja Preševske doline”
- “NEĆU DA OTVARAM KARTE” Vučić: Zalažem se za razgraničenje sa Albancima, ali videćemo, za tango je potrebno dvoje
Prethodnih desetak dana u žiži javnosti je prvi predlog koji se praktično svodi na razmenu teritorija. O tome je otvoreno govorio predsednik Kosova Hašim Tači, koji je zatražio da se Kosovu pripoji Preševska dolina, odnosno tri opštine – Preševo, Bujanovac i Medveđa.
Prema zaključcima srpskih stručnjaka, njegov predlog u celosti teško je ostvariv, naročito zbog etničke strukture stanovništva u te tri opštine. Ipak, smatraju da scenario razmene teritorija, po kojem bi Srbija dala Preševo, a dobila četiri opštine sa severa Kosova moglo bi da bude “održivo i operabilno rešenje, kako u političkom tako i u ekonomskom smislu, koje ne bi iniciralo nova raseljavanja, prinudne migracije i otvaranje novih žarišta nacionalnih i političkih sukoba”.
Zašto Preševo?
Prema podacima međunarodnih eksperata koji su napravili procenu broja stanovika i etničku strukturu (jer su Albanci bojkotovali popis), samo u Preševu je dominantno stanovništvo albanske nacionalnosti. U toj opštini, prema navodima iz istraživanja, živi ukupno 29.600 stanovnika, od čega su 91 odsto Albanci. U Bujanovcu, koje ima 29.619 stanovnika, živi 53,4 odsto Albanaca, dok je Medveđa najmanja opština sa 7.400 stanovnika, u kojoj su Srbi dominantni (91 odsto), dok je Albanaca svega 7,1 odsto.
Ekspertski tim koji je radio na ovom predlogu zaključio je da bi uključivanje Medveđe u scenario razmene teritorija bilo neodrživo rešenje. Kako piše u dokumentu, isto važi i za opštinu Bujanovac, čije bi pripajanje Kosovu sa gotovo polovinom nealbanskog stanovništva, dugoročno bilo “neodrživo i praktično neizvodljivo, a predstavljalo bi žarište novih političkih problema i bezbednosnih rizika”.
Zaključeno je da jedina opština Republike Srbije koja bi mogla da bude predmet scenarija normalizacije s razmenom teritorija, jeste opština Preševo.
Zašto četiri opštine na severu?
Kada je reč o opštinama na Kosovu koje bi bile predmet razmene, u obzir su uzete granične, etnički homogene opštine sa većinskim srpskim stanovništvom, čije bi pripajanje Srbiji, tačnije njihova puna reintegracija u državno-politički i ekonomski sistem, imalo najmanje negativne posledice u pogledu raseljavanja i migracija kao i u pogledu političko-bezbednosne situacije.
Kako je zaključeno, samo opštine Severnog Kosova – Zvečan, Zubin Potok, Leposavić i severni deo Kosovske Mitrovice – dolaze u obzir. One su, navodi se u dokumentu, već de fakto reintegrisane u pravni i ekonomski sistem Republike Srbije i samo sprovođenje scenarija bilo bi izvodljivo bez značajnijih “društvenih, ekonomskih i etničkih turbulencija u posmatranim lokalnim samoupravama.”
Ostale opštine sa većinskim srpskim i nealbanskim stanovništvom, zaključuje se, ne bi se mogle bez znatnijih političkih problema i otpora Prištine reintegrisati u pravni i politički sistem Republike Srbije, kako zbog svog geografskog položaja (nisu u graničnom pojasu – opština Gora i Štrpce) ili narušavaju “teritorijalnu i administrativnu celovitost administrativnih celina Kosova sa većinskim albanskim stanovništvom” (Gračanica i opštine u istočnom delu Kosova).
U četiri opštine na Severu Kosova živi 42.021 stanovnika, od čega je Srba i Crnogoraca 40.817, Goranaca je 240, dok je ostalih 964. U tom dokumentu se zaključuje da bi po ovom scenariju Srbija bila demografski u dobitku, jer u Preševu živi oko 30.000 građana, dok na severu Kosova živi 12.000 stanovnika više.
Takođe, ako se poredi površina opština koje su predmet razmene teritorija, razlika u površini je oko 1.000 kilometara kvadratnih u korist Republike Srbije. Navodi se i da bi u ekonomskom smislu, Srbija bila “u prednosti” za 2,7 milijardi evra.
Dokument sadrži 90 strana, a autori su, prema listu, Miladin Kovačević, Dušan Gavrilović, Dragan Popović, Milena B. Stevović, Ljiljana Sekulić i Katarina Stančić.